Iaz 385 milioi euroko altzairu eta aluminio esportazioak egin zituen Euskadik AEBra. Enpresa askorengan (Sidenor, ArcelorMittal, Tubacex eta Tubos Reunidos, besteak beste) izango dute eragina Trumpen muga-zergek.

Ehundik gora pertsona elkartu dira Baionako San Izpiritu zubian gaur goizean, bertan zintzilikatua den Israelgo banderaren presentzia salatzeko. Hainbat kolektibok elkartzera eta ekintza kolektibo baten egitera deitu dute, Baionako Herriko Etxearen erabaki «onartezina» salatzeko. Berezko helburua Israelgo bandera kentzea zen, baina, manifestariak lekura iritsi direlarik, Polizia jadaneko bertan zen, zutoina babesten ari. Hortaz, manifestariak parean ezarri dira, hitza hartzeko. Maiatz hondarretan, Baionako Herriko Etxeak herrialdeen banderak altxatzen ditu uda osorako; eta aurten ere, horien artean, Israelgo bandera altxatu dute. Terexa Etxeberria Stop Genocide kolektiboko kideak esplikatu du enegarrenez eskatu dutela Etxegarairi, Baionako auzapezari, Israelgo bandera kentzeko, eta Palestinakoa emateko. Erantzunik gabe egon dira «berriz ere»: «Orduan, erabaki dugu ezin ginela egoera horren aitzinean geldirik egon. Gaurko helburua da denek pentsatzen duguna ozenki erratea», erran du Etxeberriak. Horrez gain, gehitu du Frantziako errepublikan Palestinaren alde egiten diren protestak eta ekintzak «biziki erreprimituak» direla, eta horregatik jendea gutiago ausartzen dela bere ideiak plazaratzera. Bandera bat, hamabost poliziakide «Israelgo bandera babesten ari badira, erakusten du arazo bat badela. Beste banderak ez dira zainduak», adierazi du David manifestariak —ez du abizenik erran nahi izan—. Haren aburuz, Israelgo bandera jartzeak eta Palestinakoa ez agerrarazteak erakusten du zer jarrera duten Etxegaraik eta Baionako Herriko Etxeak Palestinako gatazkaren inguruan. Etxeberriak eta Davidek, biek aipatu dute iaz ber banderarekin izan zen kalapita. Hain zuzen, maiatz bukaeran, bikote batek Israelgo bandera hondatu zuen. Herriko etxeak salaketa eman zuen, eta geroztik bi gazteak atxilotuak eta epaituak izan dira. Zenbat egun berantago, Palestinakp bandera agertu zen San Izpiritu zubian, baina handik ordu gutira bandera kendu eta Olinpiar Jokoen banderarekin ordezkatu zuten. «Herriko etxeko langileek esplikatu ziguten komunikazio arazo bat izan zela. Erran nahi du herriko etxean badela talde gotor bat izugarrizko presioa egiten duena Palestinako bandera ez altxatzeko», segitu du Etxeberriak. Geroztik, Israelgo banderaren zutoinean produktu bat ezarri dute, jendea irristatzeko eta gora ez igotzeko. Militanteek, egin behar zuten ekintza ezin egin, eta Baionako karrikak zeharkatu dituzte manifestaldi baten bidez. Herriko etxearen itzulia egin eta gero, Baiona Handitik pasatu dira Baiona Tipiraino. Behin itzulia egina, berriz San Izpiritu zubira joan eta errepidean jarri dira, eta zubiaren zirkulazioa oztopatu dute. Moyua plaza jendez bete dute, Gazako sarraskia salatzeko. ECUADOR ETXEA Moyua plaza beteta, Bilbon Baionan ez ezik, Bilbon ere protesta egin dute arratsaldean, «berehalako su eten bat» eskatzeko eta Gazara laguntza humanitarioa sar dezaten galdegiteko. Ehunka lagun bildu dira Moyua plazan, palestinako banderekin eta pankartekin. Palestinarrak jasaten ari diren genozidioaren aurrean ezin dela isilik egon ohartarazi dute, kalera irten behar dela, «errefusa adieraztera». Begirune, Ongi Etorri Errefuxiatuak eta Pertsonalde taldeek antolatu dute protesta. Bihar eguerditan, berriz, Gernika-Palestinak elkartzera deitu du, Donostiako Alderdi Ederren. Palestinan gertatzen ari den «infernua» bururatzeko neurri «zehatzak eta eraginkorrak» beharretsi ditu kolektiboak. Ber tenorean, Iruñean, manifestazioa eginen dute, Israelekin harremanak apurtu lelopean. Baluartetik abiatuko da karrika agerraldia.

43 urteko gizon batek 13 urteko alaba hil du, eta, ondoren, bere buruaz beste egin du, Bilboko Udaltzaingoak zabaldutako informazioaren arabera. Goizaldean izan da, familiaren etxebizitzan, Larraskitu auzoan. Zenbait berri agentziak jakinarazi dutenez, adingabearen gurasoek eztabaida bortitza izan dute goizaldean, eta amak etxetik ihes egin du. Emakumeak Udaltzaingoari deitu dio, alabaren bizia arriskuan zegoela ikusita. Poliziak etxebizitzara sartu direnean, adingabearen hilotza aurkitu dute, maindire artean estalita, eta aita komunean, hark ere labana zauriak zituela. Ama Basurtuko ospitalera eraman dute, zaurituta. Goizeko 04:50 aldera izan da. Ertzaintza ikertzen ari da indarkeria bikarioa ote den. 2003. urteaz geroztik hamahiru adingabe hil dituzte gizonezkoek Euskal Herrian indarkeria bikarioa erabiliz. «Amorrua, nazka eta nekea» Erailketa salatzeko, Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak ohar bidez dei egin du Euskal Herrian barrena antolatuko diren mobilizazioetan parte hartzera. Gaur bertan, mugimendu feministak hainbat protestara deitu du. Bilboko elkarretaratzea Errekaldeko plazan egin dute arratsaldean. Adin diferenteetako herritarrek bete dute plaza, eta Nahikoa da, Nazkatuta gaude eta Erasorik ez lelodun kartelak eutsi dituzte. Plazan dagoen eszenatokian bi pankarta zabaldu dituzte. Euskal Herriko Mundu Martxaren izenean bata: Aski da! Eraso sexistarik ez! Autodefentsa feminista!. Eta auzo elkarte mugimenduaren, Errekaldeberriz-en eta Zutitzen Errekaldeko Emakumeen Elkartearen izenean bestea: Eraso gehiagorik ez!. Txalo zaparradarekin erantzuten dute bertaratutakoek. Zutitzen elkarteko bi emakumek irakurri dute adierazpena. Herritarrei eskerrak eman dizkiete bertaratzeagatik, eta aitortu dute «hunkigarria» dela auzoaren erantzuna ikustea. Euren «amorrua, nazka eta nekea» erakutsi nahi izan dituzte «krimen matxistarengatik», baita asteazkenean Fango kiroldegitik gertu emakume batek jasandako sexu erasoarengatik. Era berean, erasoak jasan dituzten emakumeei helarazi diete euren laguntza eta babesa izango dituztela: «Jakin dezatela ez daudela bakarrik». Euren «gaitzespena» ere adierazi dute elkarteko kideek: «Ez dugu portaera matxistarik onartu behar ez gure inguruan, ez gure etxeetan, ez inon». Azpimarratu dute berdintasunean, feminismoan eta tratu onean hezi beharra dagoela. Horrez gain, norbaitek jokabide matxista bat duenean, beharrezkotzat jo dute «eskandalatzea eta portaera horiek ikusaraztea». «Ez dugu konplize izan behar». Portaera horiek ikusaraztea, baina, ezin da bakarrik mugimendu feministaren lana izan. «Zuen laguntza behar dugu», azpimarratu dute. Izan ere, gonbidapena egin diete herritarrei, auzoko eta inguruko kolektibo eta espazio feministetan parte hartzera, «borroka feminista inoiz baino beharrezkoagoa baita». Elkarretaratzea ez dute isiltasun minutu batekin amaitu nahi izan. Hori dela eta, Vivir Quintana musikariaren Sin miedo abestiaren letra banatu dute jendearen artean, eta hori kantatu dute denek batera. Txalo zaparradarekin eta Erasorik ez erantzunik gabe! oihukatuz borobildu dute protesta. Bihar ere protestak eginen dituzte, Euskal Herriko Mundu Martxak deituta: Donostiako Bulebarrean, adibidez, 18:00etan eginen dute kontzentrazioa. Astelehenean, berriz, Gasteizko Andre Mari Zuriaren plazan elkartuko dira, 19:00etan eta Iruñean 20:00etan, Udaletxe plazan. Protokoloa aktibatuta Euskal Herriko Mundu Martxaren oharra ere irakurri dute Errekalden, herritarrek jakin dezaten gertatutakoa ez zela kasu bakan bat: «Heteropatriarkatu sisteman kokatzen dugu bortizkeria hau guztia». Hain zuzen, Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak goizean jakinarazi du erailketa matxisten kontrako protokoloa aktibatu dutela, eta elkartasun osoa adierazi diete senideei, lagunei eta gertukoei. Erantzukizuna exijitu dute: «Prest gaude erantzuteko eta Euskal Herriko edozein txokotan gertatzen diren hilketa matxista guztiak salatzeko. Prest gaude erakundeei eraso matxista bat gertatzen den bakoitzean dagokien ardura har dezatela eskatzeko eta indarkeria matxistaren konplize den orori ardurak exijitzeko, gizonei bereziki». Nabarmendu dute ez dela hilketa isolatu bat, sistema oso batek ahalbidetzen duen indarkeria baizik: «Oraingoan adin txikiko neska baten erailketaz ari gara, eta horrek bereziki larria egiten du kasu hau. Zalantzarik ez dugu, biolentzia bikarioa ere indarkeria matxista da». Are, jendartearen egitura patriarkala agerian uzten duen gertakaritzat jo dute, eta gogoratu indarkeria matxista egiturazkoa dela eta bizitzako esparru guztietan gertatzen dela: «Ez da eremu pertsonal edo pribatukoa, edo bi pertsonen artekoa, ezta ‘gaixo’ batzuek egindako zerbait ere; sistema patriarkalak emakumeak* eta sexu-genero disidenteak menpean izateko moduetako bat da». iFrameResize({ log: true },’#hhm’); Indarkeria matxistari aurre egiteko «premiazko mekanismoak» behar direla adierazi dute, eta, hortaz, bortizkeria hori «lehen mailako arazo sozial eta politikotzat» hartu dezatela. «Egungo jarrera konplizeak alboratu eta bizi garen jendarte antolaketa sexistari aurre egiteko benetako neurriak behingoz har ditzatela exijitzen dugu. Gure bizitzak daude jokoan!», borobildu dute. Autodefentsa feministaz baliatzeko deia egin dute, sinetsita daudelako hori dela, antolakuntzarekin batera, tresnarik eraginkorrena: «Lotsa eta beldurra aldez aldatzen hasi dira, eta antolatzen eta saretzen jarraituko dugu, elkarrekin borrokan denak aske izan arte!». «Urgentziazko auzia» Itaia emakumeen antolakunde sozialistak ere hilketa gaitzetsi, eta eraildakoaren senideei eta gertukoei beren babesa adierazi die; hainbat kontzentrazio egin dituzte, hala nola Gasteizen. Bihar ere elkarretaratzeak eginen dituztela adierazi dute, 12:30ean Iruñeko Udaletxe plazan, adibidez. Adierazi dutenez, erailketak egiturazkoa den jarrera eta bortizkeria matxistari erantzuten dio, zeinak egunero «milioika emakumeri sufrimendua eta zapalkuntza forma ezberdinak eragiten dizkion». «Gainera, kasu honetan, gizonak alaba erail du, amari (bere bikotekideari) bizi osorako sufrimendua eta mina eragiteko». Hortaz, antolakundearendako «urgentziazko auzia» da indarkeria matxistari aurre egin eta horren aurka antolatzea. «Bide horretan, hain zuzen, beharrezkoa da: batetik, indarkeria matxista jasaten duten emakumeak babestea eta defendatzea, indarkeria egoeratik alde egiteko baldintzak sortuz. Bestetik, erasotzaile eta eraso ororen aurka irmo eta eraginkor erantzun behar dugu, eraso bakar bat ere ez dadila inpunitate osoz gauzatu», gehitu dute. Finean, indarkeria matxistaren kontrako «kontzientzia lana eta borrokak» indartzearen garrantzia nabarmendu dute. Instituzioak Bilboko Udalak protesta isila antolatu du hilketa salatzeko. Eguerdian egin dute elkarretaratzea, udaletxearen kanpoaldeko eskaileretan, eta bost minutuko isilunea egin dute. Bilboko udal talde politiko guztiez gain, bestelako ordezkari politikoak ere egon dira elkarretaratzean. Besteak beste, Miren Elgarresta Emakundeko zuzendariak elkarretaratzean parte hartu du. Esan duenez, dauden datuen arabera, «indarkeria matxistako» kasu bat izan zen atzokoa, «eta, zehazki, biolentzia bikariokoa». Azaldu duenez, horrelakoak gertatzen direnean, gizartean galdera bat zabaltzen da, ea zer ote dagoen hilketa horien atzean. «Guk argi erantzun behar dugu: honen arrazoia matxismoa da, eta egiturazko arazo bat da». Albistea jakin zenetik arrapaladan iritsi ziren beste hainbat ordezkari politikoren eta erakunderen gaitzespen adierazpenak.

Espainiako Osasun Ministerioak egiten ditu BAME mediku egoiliarren hautaprobak. Prozesu horren bidez, medikuntzako alor jakin batean espezializatu ahal izaten dira Medikuntza ikasketak bukatu berri dituzten ikasleak. Bada, postuen eskaintza eta hautaketa prozesua arautzen dituen urteko aginduan hemendik aurrera Araba, Bizkai eta Gipuzkoako postuetan euskararen ezagutza aintzat hartzeko eskea egin du Eusko Jaurlaritzak. Gutun bat helarazi du Osasun sailburu Alberto Martinezek ministeriora, eskabidearekin. Martinezek eskatu du hautagaien komunikazio konpetentziei buruzko atalean baloratzeko euskara gaitasuna. Osasun Sailak prentsa ohar baten bidez eman du gutunaren berri, eta helarazitako mezuaren gako nagusiak zein izan diren azaldu du. Aldaketa eskumen autonomikoen «erabilera legitimoan» oinarrituta egin daitekeela argudiatu du Martinezek, eta osasun arretaren «kalitatea, ekitatea eta segurtasuna» bermatzen lagunduko duela. «Pazientea bere ama hizkuntzan artatzeak komunikazio klinikoa hobetu, konfiantza handitu, akatsak murriztu, atxikimendu terapeutikoa indartu eta oztopo kulturalak gainditzen laguntzen du». Euskara aintzatesteak «gazte talentudunak» erakartzen ere lagun dezakeela erantsi du sailburuak, eta Euskal Herrian bertan trebatu diren gazteei bertan lan egiteko aukerak handitu diezazkiekeela: «Azken batean, hemen beren bizi proiektua eraiki ahal izan dezaten». Hizkuntza normalizazioaren bidean egun indarrean dauden «printzipioak» betetze aldera ere euskara baloratzea «aurrerapausoa» dela gogoratu du. Txosten juridikoa Gutunarekin batera txosten juridiko bat ere bidali du Martinezek ministeriora. Proposamena Espainiako legeekin «guztiz bateragarria» dela erakutsi nahi izan du txosten horren bidez, eta «berdintasun printzipioa» errespetatzen duela. Asmo «eraikitzailez» egindako proposamena izan dela gogoratu du, eta aintzat hartuko duten esperantza du. Gogoratu du egin dituzten bileretan-eta ministroa «prest» azaldu izan dela aldaketa hori egiteko. Bestelako eskabideak ere badira arloan. Izan ere, BAME azterketa, adibidez, gaztelaniaz bakarrik egin daiteke gaur egun. Medikuntza ikasketak euskaraz egiten dituztenek ere hizkuntza aldatu behar izaten dute etsamina egiteko. Hori aldatzeko eskea eginda dago, EHU Euskal Herriko Unibertsitateak berak egin izan du, Euskaltzaindiarekin batera: Jaurlaritzari eskatu izan diote urratsak egiteko azterketa euskaraz egin ahal izateko . Behin espezializazioa hasitakoan ere euskarazko trebakuntza askotan Osakidetzan eskasa izaten dela salatu dute behin baino gehiagotan osasungintza euskalduntzeko lanean ari diren erakundeek.

Duela hiruzpalau urte, bere ibilbidean mendi bat topatu zuen Izaro Andres musikariak (Mallabia, Bizkaia, 1993). Hura igotzea erabaki, eta Cerodenero diskoa kaleratu zuen, bai eta diskoari lotutako kontzertu bira bat

Merkatuko datuen arabera, laugarren hilabetez egin du behera, eta hamasei urtean izan duen urte arteko jaitsierarik handiena izan da. Horri esker, hipoteka aldakorrak berrikusi behar dituztenei jaitsi egingo zaie hilero ordaindu beharreko kuota.

Loiuko aireportuak asteburuan inauguratuko du ozeanoz haraindiko lehen konexio erregularra. United Airlines konpainiak New York-Newark aireportuarekin egingo du konexio zuzena, irailaren 23ra arte, urte osoan zehar finkatzeko asmoz.

INEk argitaratutako kontsumoko prezioen indizearen (KPI) datu aurreratuaren arabera, elektrizitateak ere behera egin du, prezioa 2024ko maiatzean baino gutxiago igo baita.

Eduardo Coudetek Alaves zuzentzen jarraituko du. Klubak eta teknikariak akordioa egin dute, eta 2026 arte luzatu diote kontratua argentinarrari. Aste honetan bertan Sergio Fernandez kirol zuzendariak esan zuen segitzea nahi zutela, egokiena iruditzen zitzaielako taldea zuzentzeko. Entrenatzaileak ere duela egun batzuk eman zuen bere asmoen berri. «Mailari eustea lortu genuen arte horretan nuen jarrita arreta. Behin hori lortuta, datozen egunetan bilduko gara, eta ez da arazorik egongo akordioa lortzeko. Ni oso gustura nago hemen». Coudet amaitu berri den denboraldiaren erdialdean iritsi zen taldera. Emaitzak ez ziren onak, eta Luis Garcia Plaza entrenatzailearen tokia hartu zuen. Hasiera batean hainbat zalek erabaki hori kritikatu zuten, eta taldeak Mendizorrotzan jokatutako zenbait norgehiagokatan Garcia Plazaren aldeko oihuak entzun ziren. Gainera, taldeari kostatu egin zitzaion jaitsiera postuetatik ateratzea. Lortu zuen, ordea. Azken aurreko jardunaldian eutsi zion kategoriari, Valladoliden kontra. Azken neurketan arabarrek berdindu egin zuten Osasunarekin, eta hamabosgarren tokian amaitu zuten denboraldia. Orain, Sergio Fernandezekin batera hurrengo denboraldia prestatzen hasi beharko du Coudetek.

Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak kezka adierazi du EHUk erabaki duelako datorren ikasturtean Medikuntza eta Erizaintza Fakultatean soilik 16 plaza gehiago eskaintzea euskarazko lerroan. Izan ere, sailburuak gogorarazi du iaz aurreko errektoretza taldearekin 40 plaza gehiago eskaintzea adostu zutela, eta orain %60 gutxiago eskainiko direla. Alberto Martinez Osasun sailburuak nabarmendu du 16 plaza horiek «beharrezkoak» direla, baina ez «nahikoak». Martinezen esanetan, konpromisoa ez betetzeak «hezkuntza kalitatea murriztea» dakar. Aldiz, EHUk kaleratu berri duen ohar baten arabera, iazko urriak aurreko errektoretzak eginda bileran dagoeneko aurreratu zioten sailburuari 40 plaza gehiago eskaintzea ez dela bideragarria, ez behintzat egungo baliabideekin: «Gaur egun euskaraz 40 plaza gehiago eskaintzea ez da errealista, kalitatezko irakaskuntza bermatu nahi baldin bada euskaraz. Kopuru hori datozen ikasturteetan urtetik urtera handitzea proposatzen du unibertsitateak; sailburuari martxoan izandako bileran azaldu bezala». Medikuntza eta Erizaintzako Fakultatean datorren ikasturtean euskarazko 40 plaza gehiago eskaintzeko akordioa izan zen iaz Osasun sailburu berriak eta EHUk lortutako lehen akordioetako bat. Ordu hartan sailburua bera bildu zen EHUko orduko errektore taldearekin. Akordioaren azken helburua zen orotara 400 plaza eskaintzea, eta gazteleraz nahiz euskaraz eskaintzen diren plaza kopurua parekatzea.