Europako Banku Zentralaren (EBZ) Gobernu Kontseiluak interes-tasei eustea erabaki du ostegun honetan. Horrela, birfinantzaketa-eragiketetarako erreferentzia-tasa % 4,50ekoa izango da, gordailu-tasa % 4koa eta mailegu-erraztasunarena % 4,75ekoa.

Banakoa edozeinek sinatuko zuen. Emaitza ona da. Baina pena pixka bat ere izango dute Realeko jokalariek, Espainiako Kopako finalerdietako joanekoan Atletico Madrilen kontra bana berdindu eta gero. Pena, etxekoen gola 90. minutuan iritsi zelako, eta 0-1ekoa emaitza bikaina zelako. Baina, bestela, kanporaketa etxean erabakitzeko aukera izango dute txuri-urdinek, astebete barru. Gainera, Atletico Madrilek lau aldiz bidali du baloia langara, eta Letek ere penalti bat geratu du lehen zatian. Beraz, merezi ere merezi zuen emaitza. Realari dagokionez, partida ona egin du, Natalia Arroyok aurretik iragarritako plana bikain bete baitu. Txuri-urdinen gola Amaiur Sarriegik sartu du 64. minutuan, eta berdinketa Gabyk, Realeko jokalari ohiak. Arroyoren taldeak azarotik darama galdu gabe, hamabi partida segidan. Ondo ekin dio partidari Realak, zelaian ondo jarrita, jokoaren ekimena izanda, eta Jensenek eta Franssik zelaian aurkitutako zuloetan egin zezaketen mina baliatu nahian. Txuri-urdinentzat izan da partidako lehen aukera, 9. minutuan. Gabyk falta egindio Andreia Jacintori area ertzean. Nerea Eizagairrek egin du jaurtiketa, baina baloia kanpora joan zaio. Ondorengo minutuetan talde txuri-urdinak hortzak estutu behar izan ditu, Atletico Madril pare bat aldiz gerturatu baita Elene Leteren atera. Pixkanaka etxekoek hartu dute jokoaren ekimena, nahiz eta aparteko arriskurik ez sortu. Realari kosta egin zaio erasora irtetea, eta Atletico Madrilen presioa gainditzea. Hurrengo minutuak parekatuak izan dira. Ez talde batek, ez besteak ez dute lortu min egitea. Defentsako lana gailendu da, erasoko jardunaren aldean. Joan eta etorriko kanporaketa izanda, ez dute aparteko arriskurik hartu nahi izan. Zelai erdian batez ere ondo itxi ditu zuloak Realak, eta hala Atletico Madrilek ezin izan du baliatu zelai erditik aurrera dituen jokalarien abiadura. Batez ere Ajibaderena. Baina parekotasun hori hausteko abagune argia izan du etxeko taldeak 35. minutuan. Ana Tejadak penaltia dio Ajidaberi. Hasiera batean ondo eutsi dio, baina, gero, ostikada inozo bat eman dio, eta epaileak ez du zalantzarik egin. Sheila Guijarrok jaurti du, baina Elene Letek bikain gelditu du. Susto hori pasatuta, berriro ere nor baino nor gehiago aritu dira bi taldeak. Lehen zatiko azken-aurreko jokaldian beste susto bat izan dute txuri-urdinek, korner batean Sheila Guijarrok langara bidali baitu burukada bat. Hurrengo jokaldian kontraeraso argi bat izan du Realak, baina Emmak ezin izan du jokaldia amaitu. Amaiurren gola Bigarren zatia hasterako Atletico Madrilek aldaketa egin du. Santos zelairatu da, ligan talde txuri-urdinari gola sartu zion jokalaria. Hastapen horretan etxekoek aurrerapauso bat eman dute, eta Realak sufritu egin du apur bat. Izan ere, pare bat jaurtiketa arriskutsu egin ditu etxeko taldeak, eta beste batek langa ere jo du. Kontraerasoren bat egiten ahalegindu da minutu horietan Arroyok zuzentzen duen taldea. Realak ez zuen baloia, eta sufritu egin du hor, baloia etengabe baitzegoen Elene Leteren ate inguruan. Arroyok esana zuen halako momentuak pasatu beharko zituztela, eta gakoa eustea izango zela. Hala egin dute. Bi teknikariek aurrera begira egin dituzte lehen aldaketak. Talde txuri-urdinean Lorenak utzi du zelaia, Amaiurren ordez. Eta etxekoak bolada onenean zeudenean iritsi da talde txuri-urdinen gola. Elene Leteren gelditu on batean ostean, Jensenek eta Franssik kontraeraso ona lotu dute, eta Amaiurrek patxada handiz definitu du. Aurrelaria min hartuta egon da sasoi honetan hainbat partidatan, eta behar zuen gola. Emaitza paregabea zen. Baina espero bezala, hortik aurrera are gehiago estutu du Atletico Madrilek, batez ere Ludmilaren hegaletik. Hain zuzen ere, brasildarrak beste baloi bat bidali du langara. Atletico Madrilek aurrera begira jarraitu du, baina bazirudien Realak ondo eutsiko ziola. Gabyren gola iritsi den arte. Menayoren erdiraketa bikain errematatu du, Vanegasi aurrea hartuta. Madrildarrek beste aukera bat izan dute, baina berriro ere langara bidali dute baloia. Banakoarekin amaitu da partida.

Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko presidenteak gaur goizean jakinarazi du amnistia legea moldatzea onartu duela, horrela Kataluniako alderdi independentistei «berme gehiago» eskaintzeko. Batez ere, JxC Junts Per Catalunyari. Erabakiaren helburua indar subiranistekin akordioa lortzea zen. Eta erdietsi du Espainiako presidenteak. Gaur gauean eman baitute PSOEk, JxCk eta ERC Esquerra Republicanak amnistia legea Espainiako Diputatuen Kongresuan onartzeko akordioaren berri, ohar bidez. Akordioaren bidez onartuko den legearen inguruko xehetasunak ez dituzte argitaratu. Hala ere, jakinarazi dute bihar plazaratuko dituztela, Espainiako Kongresuko Justizia Batzordearen aurretik. Lehen testua urtarrilean aurkeztu zuten Espainiako Kongresuan, baina ez zuten onartu, JxCk ezezko botoa eman baitzuen, argudiatuta «hutsuneak» zituela, eta ez zuela bermerik ematen jasota zegoen moduan aplikatzeko. JxC eta ERC alderdiekin negoziatzen aritu da PSOE azken hilabeteetan, eta elkarrizketa horien emaitza da lege proposamen eguneratua onartzeko akordioa, oharrean adierazi dutenez. Veneziako Batzordeak emandako aurretiazko txostena eta «nazioarteko eta Europako zuzenbidea» kontuan izanda ondu dute proiektua, azpimarratu dutenez. «Amnistia legea indartzeko hainbat neurri hartzeko akordioa egin dute PSOEk, ERCk eta JxCk. Legeak prozesu independentistan parte hartu duten guztiak hartuko ditu barnean, eta [Espainiako] Konstituzioarekin bat dator», esan dute alderdiek, goizean Sanchezek aurreratu duen moduan: «Ez nuen zalantzarik [auzipetu] guztiak barne hartzen zituela [lehenengo lege proposamenak], baina bermeak indartu behar baditugu, indartuko dugu. Guztiei emango zaie amnistia». Brasilen egiten ari den bidaian eman du berria Sanchezek. Diputatuen Kongresuko Justizia Batzordea bihar elkartuko da testua eztabaidatu eta bozkatzeko; horri baiezkoa emanda, hurrengo pausoa diputatuen bozketa izango da, eta, testua han ere onartuz gero, Senatura pasatuko da. Sanchezek goizean iragarri du PSOEk eta JxCk lortuko zutela ados jartzea. Amnistia legearen proposamenaren edukia aldatuta, Carles Puigdemont Kataluniako Generalitateko presidente ohiak (2016-2017) ere berme gehiago izango lituzke; hori iradoki du, behintzat, Espainiako Gobernuko presidenteak. Izan ere, Espainiako justiziak haren aurkako zenbait auzi ireki ditu azkenaldian. Azkena, joan den astean: Auzitegi Gorenak erabaki zuen Puigdemont eta Ruben Wagensberg Kataluniako Parlamentuko diputatua «terrorismoagatik» ikertzea, Tsunami Demokratikoaren auziagatik. Urtarrilean bozkaturiko testuan, ez zuten «terrorismo delituei» amnistia emateko aukerarik jasotzen «giza eskubideen urraketak» izan diren kasuetan. Testu berriak «terrorismo delituetan» eragina izango ote duen galdetu diote Felix Bolaños Espainiako Justizia ministroari. Hark ez du erantzun argirik eman, eta lanean «zehaztasunez» ari direla baino ez du adierazi. «Hurrengo fasera» Kataluniako alderdi independentistek txalotu egin dute gobernuaren erabakia. Pere Aragones Kataluniako Generalitateko presidenteak aldaketak egin izana goraipatu du; behin legea onartuz gero, «hurrengo fasera» igaro ahal izango dutelako. Espainiako Senatuan JxCko bozeramailea den Josep Lluis Cleriesek, bestalde, «amnistiaren bila» doazela jakinarazi du, baita «herritarren zerbitzura egongo diren aurrekontuen» bila ere. Bestetik, PP Alderdi Popularrak ere eman du bere iritzia Sanchezen iragarpenaren harira. Miguel Telladok, Espainiako Diputatuen Kongresuan alderdiko bozeramaile denak, lege proposamena aldatzea gaitzetsi du Telecinco telebista katean, akordioaren berri izan aurretik: «Sanchez independentisten eskaeretara makurtu da berriz ere». Bere ustez, «zentzugabea» da Espainiako Gobernuko presidentearen jokabidea, berdintasun printzipioa «urratzen» baitu: «Badirudi espainiar guztiak berdinak direla legearen aurrean, salbu eta Pedro Sanchezi babesa ematen dioten independentistak». Esteban Gonzalez Pons PPko Ekintza instituzionaleko idazkariordeak esan du aldaketek zaildu egin ditzaketela Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia berritzeko PP eta PSOEren arteko elkarrizketak.

Martxoak 3 elkarteak eta ELA, LAB, Steilas eta ESK sindikatuek elkarretaratze jendetsua egin dute gaur arratsaldean Gasteizen, 1976ko sarraskia oroitzeko manifestazioan Ertzaintzak izandako jarrera salatzeko eta zaurituei nahiz atxilotuei elkartasuna adierazteko. Martxoaren 3ko gertakariak «errepresiorik jasan gabe» oroitzeko eskubidea aldarrikatu dute eragileek. Zaramaga auzoko oroitarriaren aurrean egin dute agerraldia, dozenaka lagunen babesean. Elkarteak eta sindikatuek berretsi dute igandeko manifestazioko Ertzaintzaren oldarraldia neurrigabea izan zela, eta ehunka pertsona «arriskuan» jarri zituela: «Ertzaintzaren oldarraldi horiek oso larriak dira, erabat onartezinak, eta ezin dira errepikatu». Hori dela eta, erantzukizunak argitzea galdegin dute, eta neurriak hartzea exijitu, etorkizunean berriro halakorik errepikatu ez dadin. «Ez da onargarria Martxoaren 3ko memoriari urtero poliziak zauritutako pertsonak gehitzen jarraitzea», gaitzetsi dute. Izan ere, adierazi dute halako gertakariek Poliziaren indarkeria jasan dituztenak «birbiktimizatu» egiten dituztela, bai 1976an hildakoak eta bai orduz gero oldarraldiren batean ondorioak jasan dituztenak. Eragileek gogorarazi dute Martxoaren 3ko sarraskia oroitzeko ekitaldien helburua 1976an Poliziak hildako bost langileentzat egia, justizia eta erreparazioa eskatzea dela, eta hala egin dutela azken 48 urteetan, unean uneko aldarriei lotuta betiere. «Aurten pertsona guztientzako etorkizun justua aldarrikatu dugu, eta aitortza berezia egin diegu orduko borroka eta bizitza posible egin zuten emakumeei eta gaur egun zaintzaren sektorean beren eskubideak borrokatzen eta aldarrikatzen jarraitzen dituztenei». Horiek hala, eragileek nabarmendu dute mobilizazioak «herrikoiak» izan direla beti, eta hala izango direla aurrerantzean ere. «Mobilizazio hauek urtez urte haziz joan dira, eta langile gasteiztarrek hasitako borrokaren garra bizirik mantentzen dute», azpimarratu dute. Eta zera erantsi: «Martxoaren 3a gogoratzen jarraituko dugu, kalean aldarrikapen sozial eta laboralak modu masiboan erreklamatzen jarraituko dugu, adin guztietako pertsonekin eta kolektibo sozialekin». Nerea Martinezek (Martxoak 3 elkartea), Igor Chillonek (LAB) eta Begoña Velazquezek (ELA) hartu dute hitza eragile guztien izenean. Zauritu ugari Agerraldian, eragileek elkartasuna eta babesa adierazi diote Ertzaintzak igandeko oldarraldian zauritu zituenei. Baita istilu harien harira atxilotu zituzten lau lagunei ere. Izan ere, izenik aipatu gabe, adierazi dute Eusko Jaurlaritzak azken horiek erabili dituela Ertzaintzaren oldarraldia eta indarkeria «justifikatzeko». Halaber, eskertu egin dute antolakuntzaren izenean boluntario lanetan aritu zirenen egitekoa, «kalteak handiagoak ez izatea lortu baitzuten». Manifestazio hura, hain zuzen ere, Martxoak 3 elkarteak eta ELA, LAB, Steilas eta ESK sindikatuek antolatu zuten. Ez dute zauritutakoen kopururik eman, dena den, oraindik kasu guztien bilketa egiten ari direlako. Izan ere, Ertzaintzaren borra baten edo foam jaurtigailuen kolpez zauritutakoei dei egin zieten sindikatuekin harremanetan jartzeko, haien egoera zein den jakin eta zerrenda osatu ahal izateko. Igandean jada iragarri zuten «dozenaka» izan zirela Poliziaren oldarraldiaren ondorioz min hartu zutenak. Hain zuzen, horietako biren egoeraren berri eman dute gaur. Jakinarazi dute zaurituetako batek masailezurra bi lekutan duela hautsia, «itxura guztien arabera» foam jaurtigailu baten kolpearen ondorioz. Eta peronea hautsia ote duen baieztatzeko zain dago beste bat; Ertzaintzaren furgoneta batek harrapatu zuen hura. Oraingoz, bi salaketa jarri dituzte, eta beste bat jartzeko aukera ere aztertzen ari dira. Ertzaintzaren komisarian jarri da horietako bat, eta epaitegian bestea. Ez dute jakinarazi salaketa horiek aurrez aipatutako bi zauritu horiekin lotura duten.

Mugaren bi aldeetako baserritarrek euren traktoreak bilduko dituzte ostegun honetan A-8 autobidean, Behobian

Arabako Aldundiak lehen sektoreak 2023an aurreratutako BEZa itzuliko du hil honetan. Nekazariek “aurrerapenak” ikusten dituzte beren eskaeretan, baina osteguneko traktororada mantendu dute.

EHUko irakasleen eta ikertzaileen bigarren greba-egunak eragin “oso nabarmena” izan du, sindikatuen arabera

Amaitu da Realaren bidea Txapeldunen Ligan. Multzoen fase ikusgarri baten ostean, ezin izan du final-zortzirenetako mugarria gainditu. Txuri-urdinek 1-2 galdu dute Anoetan, PSGren aurka. Urruti izan dute Parisen izandako 2-0ko emaitza iraultzeko aukera. Joanekoan ez bezala, Imanol Alguacilek zuzentzen duen taldea ez da gai izan Frantziako taldea estu hartzeko. Iragan astean Espainiako Kopako finalerako sailkapenak ihes egin eta gero, bigarren kolpea jaso du Realak astebetean. Orain, arreta ligan jarri beharko du, ez nolanahiko helburu batekin: bosgarren urtez jarraian Europarako sailkatzea. Horretarako beharrezkoa izango du denboraldi hasieran izan zuen distira berreskuratzea. Izan ere, gaurkoan ere azken asteetako Reala ikusi zen: txinparta gutxirekin, eta erasoan ia arriskurik sortu gabe. Batez ere lehen zatian. Hori aldatzeko lehen aukera larunbatean izango du, Granadan. Bazen balentria egiteko ametsa. Zaleek ongi beroa egin diote taldeari, eta Anoetako harmailak bete dituzte. Inoizko sarrerarik onena izan da: 39.336 ikusle. Aurrelari petorik gabe jokatzeko apustua egin du Imanolek. Aurrean Oiartzabal aritu da. Beste berritasuna Becker izan da. Haren abiadura eta buruz buruko jokaldietan duen trebetasuna baliatu nahi izan du Orioko prestatzaileak. Ondo ekin dio Realak norgehiagokari. Baina bisitariek eman dute lehen abisua, bosgarren minutuan. Berriro ere erakutsi dute gutxi behar dutela gol aukera bat sortzeko, eta Mbapperi gutxigatik joan zaio kanpora errematea, Dembeleren pase on bat eman ostean. Baina Reala ez da kikildu. Hala, minutu batzuk beranduago gertu izan du gola. Beckerrek erdiraketa ona egin du, baina bisitarien atzelari batek ondo atera du baloia, Kubo bigarren zutoinean bakarrik zegoen. Haatik, pixkanaka Luis Enrique Martinezek zuzentzen duen taldea nagusitzen joan da. Fisikoki gailendu da, eta horrek ahalbidetu dio zelaian hobeto kokatua egotea. Hala, Barcolaren abisu baten ostean, Mbapperen gola iritsi da. Ikusgarria izan da aurrelariaren gola, 15. minutuan. Espaziora baloia jaso du, eta angelurik gabe geratuko zela zirudien. Baina Zubeldiari barrura errekortea egin ostean, zutoin luzera erremate bikaina egin du Kanporaketa are zailago jarri zio talde txuri-urdinari. Hiru gol behar zituen luzapena behartzeko. Realak zelai erdia galdu du, ezdu presio altua egiten asmatu eta nabaritu egin du. Izan ere, behar baino gehiago korrika egin behar izan du, eta apenas gerturatu zen Donnarummaren atera. Bisitariak, berriz, eroso aritu da, gustukoen dutena eginez: kontraerasoan bizkor irtetea. Halako jokaldi batean, Barcolak atzean utzi du Le Normad, eta hark egindako jaurtiketa gogorra hankarekin atera du Remirok (29. min.). Reala ezinean ari zen. Atsedenaldira iritsi bitarte, abagune bakarra sortu du: Kuboren errematea gutxigatik joan da kanpora 45. minutuan. Mbapperen bigarrena Bigarren zatiari begira, Realak oso zail zituen gauzak. Are gehiago 55. minututik aurrera. Mbappek bigarren gola egin du. Dembelek pase sakona eman diio, ondo irabazi zion bizkarra Zubeldiari, eta ez du barkatu Remiroren aurrean. Errematea bikaina izan da. Reala saiatu da gutxienez gol bat egiten, eta partidaren amaiera txukun bat egiten, etorkizunari begira baliogarria izateko. Zerbait aldatu asmoz Imanolek Turrientes eta Barrenetxea zelairatu ditu, Beckerren eta Braisen ordez. Batez ere Barrenetxeak beste txinparta bat eman dio taldeari, eta gol bat ere sartu du buruz, 63. minutuan. Baina epaileak balio gabe utzi du jokoz kanpo zegoelako. PSGk presioa gutxitu du, eta Realaren minutu onenak izan dira hortik aurrerakoak. Merinok, Oiartzabalek eta Turrientesek gola egiteko aukera bana izan dute, baina ez dute asmatu. Beasaindarraren errematea Donnarummak atera zuen. Partida amaitzear zela sartu du gola azkenean Merinok. Turrientesen erdiraketa Donnarummak atera du, eta aldaratzea Merinok baliatu du gola egiteko. Burua jaso eta datorrenari begiratu beharko diote orain txuri-urdinek. Beti ere txarrenari onena aterata: egindako multzoen fase ona.

«Euskadi/ jende gutxi/ eta denok/ erdi lehengusu…». Iñaki Irazuren hitzok 1993an musikatu zituen Jabier Muguruzak, eta Les Mecaniciens taldearekin plazaratu. Ordutik, idazlearen beste hamaika poema jantzi ditu doinuz musikariak; zehazki, 32 kantu jaio dira urteotan bien arteko elkarlanetik. Horietatik 11 hautatu, «errebisatu», hainbat musikariren laguntzaz berriro grabatu, eta Lagun batek esan dit (Maramara) diskoan bildu ditu orain Muguruzak, idazle eta adiskideari omenaldia egiteko asmoz. Lana aurkezteko hainbat zuzeneko egingo dituela ere iragarri du. Azken urteotan, haurrentzako kantuak sortzen aritu da, batik bat, musikaria; esparru horretatik kanpo argitaratutako azkena Geltokiak izarretara (2019) diskoa zuen orain arte. Iaz, ordea, Irazuri «omenaldi moduko bat» egin behar ziola erabaki zuen. «Arrazoiak bat baino gehiago ziren, baina nagusia hauxe: 32 kantu nituen musikatuak, hiru hamarkadatan, Iñakiren hitzekin. 32 kantu; erraz esaten da, baina horrek zerbait esan nahi zuen, dudarik gabe». Ez da ohikoa artista batek idazle beraren hainbeste poema musikatu izana. Eta horrek Irazuren letretatik zerk erakarri izan duen pentsatzera eraman du Muguruza. Kantuok aztertu, eta hainbat gai eta giro joan zitzaizkion azaltzen: haurtzaroa, promesak, ezintasuna, giro lainotsua, maitasuna, bakardadea, kale bustiak… Baita umore fina, zoritxarra, samurtasuna eta beste ere. «Gaiak eta giroak nire interesekoak ziren, dudarik gabe, baina batez ere tratamendua, jorratzeko modua, Iñakiren begirada zen benetan liluratzen ninduena». Maitasunaz hitz egiteko modua jarri du adibidetzat musikariak: «Zerbait oso pertsonala zegoen maitasuna islatzeko modu horretan, gaurko estereotipo guztietatik urrun». «[Poemetako] Gaiak eta giroak nire interesekoak ziren, dudarik gabe, baina batez ere tratamendua, jorratzeko modua, Iñakiren begirada zen benetan liluratzen ninduena». JABIER MUGURUZA Musikaria Urteotan argitaratutako diskoetan arakatu, eta «buelta asko eman ondoren», Irazuren hitzak daramatzaten 11 kantu aukeratu zituen. Izen bereko diskoko Boza barruan abestiak ematen dio hasiera bildumari, eta Azaroak baditu gauza onak piezak, berriz, amaiera (Tonetti anaiak, 2015). Bi horien artean, beste bederatzi bildu ditu: Les Mecaniciensek kantatzen zuen Euskadi jende gutxi ez ezik, Urtain, Lagun batek esan dit (Txema Garcesek musikatua), Zure lapurra, Etxera berandu heltzean, Lausoa kristalean, Beldurrak, Jaka zahar bat, eta Mutiko arrotzaren kanta. Kantu bakoitza garai batekoa izanik, giro eta instrumentazio desberdinak antzeman daitezke haietan. Hala, abestion «nolabaiteko errebisio bat» egitea bururatu zitzaionean, horiek guztiak «punta-puntako banda batekin» grabatuko zituela erabaki zuen, «obrari batasuna emate aldera». Oraingoan, hauek izan ditu lagun: Mikel Azpiroz (Rhodes pianoa eta Hammond organoa), Jean Marie Ekai (gitarra elektriko eta akustikoak), Fernando Neira (baxu elektrikoa) eta Karlos Aranzegi (bateria). Baita bi «gonbidatu berezi» ere: kantu batean Maite Larburuk parte hartu du, eta beste hirutan Mireia Otzerinjauregik. Iazko azaroa eta abendua bitartean grabatu zuten lana, Azpirozen ardurapean, Donostiako Mamusik estudioan. Orain, zuzenean aurkezteko kontzertu gutxi batzuk egingo dituztela iragarri du Muguruzak. Oraingoz, Bilbon —martxoaren 23an—, Donostian —maiatzaren 3an— eta Bartzelonan —ekainean, data zehaztu gabe— arituko dira, eta litekeena da Irunen ere (Gipuzkoa) emanaldiren bat egitea. Doinuetara «jaioak» Irazuk ondo gogoan du Muguruzarekin elkartu zen lehen aldia. Barakaldon (Bizkaia) izan zen, Xabier Leteren kontzertu baten bueltan, duela 30 urte inguru. Haren poemen inguruko interesa agertu zion musikariak, eta halaxe abiatu zuten elkarlana. «Hor hasi zen dena, eta gero, urtez urte, harreman hori berritu izan dugu». Bien arteko harremana azaltzeko, presentzia hitza hautatu du poetak: «Urtez urte, nire baitan, nire gogoan izan den presentzia bat izan da, bidelagun bat». Eta beste hitz bat gehitu dio jarraian: Itxaro. «Harreman horrek itxaro bat sortu du nire baitan; zerbait egiten nuenean, beti nuen gogoan banuela hartzaile bat, eta itxaro horrek eragin bat izan du nigan». «Norbaitek norberak egiten duena aintzakotzat hartzen duenean, esango nuke poema horiek jaio egiten direla. Eta Jabierrek aintzat hartzean, jaio egin dira poema horietan bizi diren pertsonaiak eta haien bizipenak». IÑAKI IRAZU Idazlea Jaio hitza ere zerrendara batu du idazleak azalpenean sakondu ahala. «Nolabait, norbaitek norberak egiten duena aintzakotzat hartzen duenean, esango nuke poema horiek, letra horiek, jaio egiten direla. Eta Jabierrek aintzat hartzean, jaio egin dira poema horietan bizi diren pertsonaiak eta haien bizipenak: iluntasunaren aurka ukabilka ari den boxeolaria, kristalak lausotzen direnean zer egin ez dakien pertsona, amesgaiztoak gauaren erdian iratzarri eta loak hartzen ez duen gizasemea, eta abar». Horiek denek, gainera, jaiotza berezia izan dute, idazlearen hitzetan: «Boz batera jaio dira, musika batera, eta esango nuke, hitza edo poema bat behar bezala jaiotzeko, behar duela musika, behar duela boz batean bildua izan». Beste bi hitz, maitasuna eta osatu ere josi dizkio Irazuk azalpenari, amaitzeko. «Kantu hauek entzun ditudanean, iruditu zait, bozean bilduak izatean, poema, letra, pertsonaia edo momentu hauek osatu egin direla. Osatu, bere hainbat adieratan: falta zaiona jarri, sendatu, bere onera etorri… Pertsonaia hauek behar zuten maitasun pixka bat. Eta Jabierrek bere bozean bildu dituenean, maitasun kutsu bat sumatu dut».