«Honakoa egun historikoa da bakearentzat». Hainbatetan errepikatu du azken hitz hori Donald Trump Ameriketako Estatu Batuetako presidenteak gaur Etxe Zurian emandako prentsaurrekoan, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa alboan zuela. «Bakea» ez Gazarako bakarrik, baita Ekialde Hurbilerako ere. Trumpek mahai gainean jarri du zerrendarako plan bat, eta, horren arabera, aldi baterako behintzat Gazak ez luke izango administrazio burujabe bat; nazioarteko zenbait agintarik gainbegiratuko lukete «trantsizio» gobernu hori, eta Trump bera izango litzateke begiraleetako bat. Israel ados da plan horrekin, eta orain Hamasen onespena besterik ez zaio falta AEBetako presidenteari, azaldu duenez: «Espero dut [Hamasekin] akordioa lortzea, gainontzeko guztiek onartu dute-eta dagoeneko. Hamasek ez badu onartzen, bakarrik daude». Netanyahuk hartu du hitza Trump eta gero: «Begi onez ikusten dut Gazako gerra amaitzeko plana». Hamasek bahituak askatuz eta armak utziz gero, zerrendak «hasiera berri bat» izango duela nabarmendu du. Mehatxu ere egin dio talde islamistari, azken hark plana baztertuz gero: «Hasi genuen lana amaituko dugu geure kasa, modu errazean edo zailean. Nahiago dugu erraza, baina, azkenerako, amaitu, amaitu behar da». AEBetako presidentea iritzi berekoa da: «Hamasek akordioa baztertuz gero, Israelek nire babesa izango du Hamas suntsitzeko», erantsi du. Agintariek kazetarien galderei erantzuteke egin dute ospa prentsaurrekotik. Prentsaurrekoaren ondoren jaso du Hamasek Washingtonen hogei ataleko proposamena, Egiptoren eta Qatarren eskutik —AEBez ez ezik, bi herrialde horiek aritu dira bitartekari lanetan—. Proposamen horren arabera, Hamasek zerrendan gatibu jarraitzen duten 48 bahituak askatuko lituzke hiru eguneko epean; Israelek, berriz, heriotza zigorra duten 250 kondenatu eta 1.700 preso askatuko lituzke. Talde islamistako milizianoei Gazatik alde egiteko aukera emango liekete, edo amnistiatu egingo lituzkete, armak utzi eta «bizikidetza baketsuaren» alde egingo balute. Planteamenduari jarraituz, bide emango liokete laguntza humanitarioa zerrendan sartzeari, eta Nazio Batuen Erakundearen agentziak, Ilargi Gorria eta gobernuz kanpoko erakundeak arduratuko lirateke laguntza hori banatzeaz; bertan behera geratuko litzateke, hortaz, Gaza Humanitarian Foundationen esku hartzea, maiatzaren amaieratik laguntza banatzeaz arduratu den mertzenarioen erakundea, AEBen eta Israelen babesarekin. Zerrenda hegoaldeko Rafah pasabidea ere irekiko lukete. Bestalde, Israelgo armadak erasoak etengo lituzke berehala, eta Gaza utziko luke faseka; herrialde islamiarrek eta arabiarrek zerrenda desmilitarizatzeko asmoa dutela erantsi du Trumpek. Israelgo armadaren ordez, herrialde arabiarrek eta islamiarrek osatutako Nazioarteko Egonkortze Indarra deiturikoa arduratuko litzateke zerrendako «segurtasunaz». Testuinguru horretan garatuko litzateke Palestinaren autodeterminaziorako «bide sinesgarria», finean hori baita palestinarren asmoa, AEBen planean zehaztu dutenez; Washingtonek israeldarren eta palestinarren arteko «dialogoa» ezarriko luke. Izan ere, proposamenean jaso dute inor ere ez dutela «behartuko» zerrenda uztera, eta berreraiki egingo dutela. ATEA IREKI DIOTE NETANYAHU INDULTATZEARI Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa indultatzeari atea ireki dio gaur Isaac Herzog herrialdeko presidenteak. Aintzat hartu behar da Netanyahu hiru kasutan dagoela auzipetuta, ustelkeria egotzita. Bada Herzog armadaren irrati katean elkarrizketatu dute gaur, eta zera esan du. «Indultu bat ematea eskatzen badidate, kontuan hartuko dut»; eta areago joan da: «Netanyahuren auziak zama astuna dira sistemarentzat: gogaikarriak dira, eta enbarazu egiten dute». Iazko abendutik, Netanyahuk astero bi aldiz joan beharra dauka deklaratzera; datorren azarotik aurrera, hirutan. Halere, izan «segurtasun nazionala» argudiatuta, izan osasun arrazoiak planteatuta, lehen ministroa hainbatetan ez da deklaratzera joan. Netanyahu da karguan dagoen bitartean auzipetutako Israelgo lehen gobernuburua. Esan izan du haren aurkako «sorgin ehiza bat» antolatua duela «sakoneko estatuak». Maizterra, agintean Planaren arabera, Gazaren gobernabidean ez lukete lekurik izango ez Hamasek eta ez PAN Palestinako Aginte Nazionalak; PANek agindu nahi izanez gero, «berrikusketa erradikal» bat beharko duela adierazi du Netanyahuk. Palestinarrek eta nazioarteko adituek osatutako batzorde bat izendatuko lukete, eta horrek aginduko luke «transizio» aldi baterako. Batzorde hori, gainera, Bakerako Mahaia izeneko erakundeak gainbegiratuko luke. Trump izango luke buru, eta zenbait estatuburuk-eta osatuko lukete. AEBetako presidenteak esan zuen «datozen egunetan» iragarriko dituztela mahai horretako gainontzeko kideak, baina izen bat aurreratu zuen: Tony Blair Erresuma Batuko lehen ministro ohia (1997-2007). Blairrek, hain zuzen, George W. Bush AEBetako presidente ohiak (2001-2009) 2003an Irak inbaditzeko zuen intentzioa babestu zuen Jose Maria Aznar Espainiako presidente zenarekin batera (1996-2004), nahiz eta hori argudiatzeko probak faltsuak izan. «Nazioarteko erakunde hau arrakastatsua baldin bada, orduan gerra amaituko dugu behin betiko», esan du Netanyahuk, prentsaurrekoan. Hamasek, ordea, ez du begi onez ikusten nazioartearen esku hartzea. Taher al-Nono Hamaseko ordezkariak gaur adierazi du, Reuters agentziari bidalitako ohar batean, ez dituztela onartuko Washingtonen proposamenetako batzuk: «Adostu genuen gerraren ondoren Gaza kudeatzeko batzorde bat osatzea, Palestinako fakzioen [armatuen] ordezkaritzarik gabekoa. Baina ez dugu onartuko gure jendeari atzerriko begiralea inposatzea». Trumpek trantsizio gobernua zuzentzea, hortaz, «onartezina» da talde islamistarentzat: «Palestinarrak kapaz dira euren kabuz gobernatzeko». Al-Nonok erantsi duenez, «Zisjordania eta Gaza administratuko dituen gobernu teknokrata bat» sortzearen alde dago Hamas, «batasun politikoa eta lurralde kohesioa bermatzeko». Armagabetzeaz ere idatzi zuen talde islamistako ordezkariak: «Palestinako erresistentziaren armak palestinarren okupazioari eta defentsari daude lotuta; okupazioa amaituz gero, eta Palestinako Estatua ezarriz gero, estatu horren parte bihurtuko dira arma horiek». Bestalde, Etxe Zuriak jakinarazi zuen, ohar bidez, Trumpek eta Netanyahuk Mohammed bin Abdulrahman Al-Thani Qatarko lehen ministroarekin hitz egin zutela bilera erdian, telefono bidez. Israelgo lehen ministroak, «damututa», barkamena eskatu zion Qatarko bere homologoari, herrialde horren subiranotasuna urratzeagatik Dohan zeuden Hamaseko lider batzuen kontrako erasoa eginez —talde islamistako bost kide ez ezik, Qatarko segurtasun langile bat ere hil zen irail honetako bonbardaketan—. Netanyahuren kabineteko muturreko kideek ez zuten begi onez ikusi lehen ministroaren barkamena. Itamar Ben-Gvir Israelgo Segurtasun Nazionalerako ministroak sare sozialetan esan zuen Dohako erasoa «justua bezain morala» izan zela, eta Qatarrek «terrorismoa babesten, finantzatzen eta hauspotzen» duela. NBEko herrialdeen %80 inguruk aitortzen dute Palestina estatu gisa, eta aitortza horren oihartzuna are ozenagoa izan zen lehengo astean, Batzar Nagusian. Mendebaldeko herrialde gehienak bi estaturen konponbidearen alde posizionatu dira. Trumpek adierazi zuen lehengo astean Netanyahuri ez diola utziko Zisjordania anexionatzen. Washingtonen zerrendarako planak zehazten du Israelek ez duela Gaza okupatuko edo anexionatuko; ez du ezer aipatzen, ordea, Zisjordaniaz. Eta, bitartean, Israelek segitzen du Gaza bonbardatzen. Al-Jazeera hedabideak hango Osasun Ministerioko iturriak aipatuz atzo kaleratu zuenez, atzo gutxienez 33 palestinar hil zituzten erasoetan; 2023ko urriaren 7az geroztik, 66.000 pasa dira Israelen erasoetan Gazako zerrendan hil direnak.

Maria Jesus San Jose Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen sailburu eta PSE-EEko kideak Monbar hotela, 1985. 40 urte GALen sarraski handienetik erakusketa baliatu du atentatu hartan hildako lau lagunen senideei barkamena eskatzeko. «Lau hamarkadako absentzia instituzionalagatik eta isiltasun sozialagatik» eskatu die barkamena, eta abagunea baliatu du GALen jarduna «harro» defendatu dutenei erantzuteko ere: «Haiei mintzo natzaie haien hitzak gaitzesteko, esateko haien hitzek min handiagoa sortzeko baino ez zutela balio izan». Gogora-k antolatu du erakusketa, baina PSE-EEk ere, alderdi gisa, garrantzi berezia eman dio aurkezpenari, han baitziren alderdiko lau sailburu eta Eneko Andueza idazkari nagusia. Ostegunean bete ziren 40 urte GALek Jose Mari Etxaniz, Iñaki Asteasuinzarra, Agustin Irazustabarrena eta Sabin Etxaide ETAko kideak hil zituenetik, eta urteurrenaren harira muntatu du Gogora-k erakusketa, Donostiako Ernest Lluch kultur etxean. San Joseren esanetan, hark helburu du adieraztea hilketak «krudelak eta bidegabeak» izan zirela, eta haien inguruan urteetan nagusitu den isiltasunak eragindako mina arindu nahi du: «Badakit erakusketak mina gutxieneko batean arindu besterik ezin duela egin, baina ziur nago bide luze baten lehen pausoa dela». [articles:2147403] Sailburuak, baina, beste xede bat ere ezarri dio erakusketari: «zuzenbide estatuaren mugen» inguruko hausnarketa bat sustatzea. «Salaketa eta gaitzespen irmo bat izan nahi du, herritarrak babesteko eta balio demokratikoak defendatzeko agindua izanik, legez kanpo eta zuzenbide estatutik kanpo jardutea erabaki zutenengandik, estatuaren mekanismoak erabiliz erakunde terrorista bat finantzatu eta mantendu zutenengandik». Zuzenean erreparatu die GALen jardunaz «harro eta lotsagabe» hitz egin dutenei ere. «Min handiagoa sortzea», «demokraziaren sinesgarritasuna urratzea» eta «bere sustraiak balio demokratikoen defentsan dituen alderdi politiko baten izena zikintzea» egotzi die, PSOEri erreparatuz. Hark ez du izenik eman, baina estatuaren biktimek eta haien inguruko eragileek behin eta berriz salatu dute Jose Barrionuevo Barne ministro ohiak, Rafael Vera Segurtasunerako estatu idazkari izanak eta beste zenbait kargudunek birbiktimizatu egin dituztela euren esanekin. Borondatea Monbarren hildako lau lagunen senideek ere hartu dute hitza, bideo baten bidez. Hura erakusketan ikusi ahal izango da, eta agerian uzten ditu hilketek eta horien inguruan hamarkadetan nagusitu den jarrerak eragindako «amorrua» eta «pena». «Sekula ez dute gurekin kontsideraziorik izan, ez da barkamenik izan», dio hartan Begoña Arbelaizek, Agustin Irazustabarrenaren bikotekideak. Eta hark bezala, beste zenbaitek ere Espainiako Estatuari eta PSOEri exijitu diote behingoz onartu eta argitu dezatela gertatutakoa. Alonso, ordezkari politikoei erakusketa azaltzen. GORKA RUBIO / FOKU Halere, senideek ontzat jo dute Gogora-k azken hilabeteetan eurekin izan duen jarrera. Hala esan du haien izenean Egiari Zor-eko kide Ainara Esteranek: «Eskerrik asko senideekin izandako begiruneagatik, gertutasunagatik eta eskainitako tratuagatik». Egiari Zor-eko kideak adierazi du hori dela bidea, eta «tirabirak» izan arren «elkarrizketarako eta eraikitzeko borondatea» indartzearen alde egin du. Hala, beharrezkotzat jo du biktimak «bataila alderdikoietatik» kanpo uztea. «Herri honetan izan diren giza eskubideen urraketa larrietan jarri behar dugu begirada, indarkeriaren jatorria dena dela ere. Gainerakoak birbiktimizazioa dakar», nabarmendu du. Era berean, adierazpen eta keinuak «zaintzeko» eskatu du, batez ere ardura publikoak dituztenei. Ez du hura aipatu, baina Gogora-ko zuzendari Alberto Alonsoren adierazpen bat eta keinu bat dira azken asteetan protagonista. Batetik, Juan Paredes Txiki eta Angel Otaegiren aitortzari buruz esanak. Bestetik, aurreko ostegunean Monbarreko atentatuaren urteurrenean Baionan egindako lore eskaintzan parte hartu izana. Esteranen hitzetan, «garrantzitsua» izan zen hilaren 25eko hura, eta espero du antzeko keinuren bat iristea Eusko Jaurlaritzako lehendakaritzatik ere. Elkarbizitza helburu Esteran eta San Jose ez dira GALen jardunera mugatu, eta aurrera begira egin beharrekoak ere izan dituzte mintzagai. Egiari Zor-eko kideak adierazi du «elkarbizitza demokratikoa» erronka komun bat dela, eta horrek denei eskatzen diela aurrerapausoak ematea. Antzeko norabidean, Giza Eskubideen sailburuak elkarbizitzaren aldeko mezua helarazi die bertaratu diren ordezkari politikoei: «Batasun hau ez dadila izan bidearen amaiera, baizik askoz luzeagoa den baten hasiera». Izan ere, ekitaldian Eusko Jaurlaritzako sei sailburu izan dira, baita EAJko, EH Bilduko, PSE-EEko, PPko eta Ahal Dugu-ko ordezkariak ere. Eta horiekin batera, GALen eta ETAren biktima ugari; besteak beste, Pilar Garaialde, Pili Zabala, Axun Lasa, Alberto Muñagorri eta Gorka Landaluze. Hala, aurkezpenak «espektatiba guztiak» gainditu ditu, Alonsoren esanetan, eta espero du horrek balio izatea aurrera begira urrats gehiago egiteko ere: «Ea gai garen hainbesteko mina elkarbizitza eraikitzeko oinarri sendo bihurtzeko». Erakusketa Ernest Lluch kultur etxean egongo da urriaren 20ra arte. Bertan, Monbarreko atentatua soilik ez, GALen ibilbidea ere azaltzen duten hamahiru panel daude. Hori nabarmendu du Esteranek: «Estatu terrorismoaren giza ondorioak, izandako ibilbide judizial eskasa eta egun oraindik dagoen zigorgabetasuna landu dira». Alonsok, berriz, hartara iristeko bidea senideekin egin izana nabarmendu du. Haiei eskerrak eman dizkie Gogora-ko zuzendariak, eta adierazi du hasierako «mesfidantza» denborarekin «eskuzabaltasun» bihurtu dela, «elkarrenganako konfiantza» indartu ahala. Erakusketaren harira, Gogora-k mahai inguru bat ere prestatu du. Urriaren 7an egingo dute, eta hitza hartuko dute Esterenak, Jon Mirena Landa EHUren Unesco katedrako zuzendari eta Eusko Jaurlaritzako balorazio batzordeko kideak, eta Jeronimo Rios UCMko irakasle eta indarkeria politikoan adituak.

Titulu multzo luze bat da berez, baina euskal literaturan esanguratsuak diren hainbat albiste ere ezkutatzen ditu. Argitaletxe baten agerpena izan daiteke lehen notizia. Albisterik egiturazkoena, nahi bada. Euskaraz itzulpenak argitaratu

Punturik gabe, baina indartuta irten da Reala Montjuiceko olinpiar estadiotik. Txuri-urdinek ez dute ondo hasi denboraldia, baina gaur partida ona egin dute ligako oilarretako baten aurka, eta gutxi falta izan zaie sari eta guztti itzultzeko. Markagailuan aurrea hartu dute lehen zatian, ezusteko golegile bati esker: Alvaro Odriozolari esker. Gero, Koundek eta Lewandowskik eman diote garaipena Bartzelonari. Odriozola izan da berrikuntza nagusia Sergio Franciscoren hamaikakoan. Donostiarrak zenbait hilabete zeramatzan jokatu gabe, eta gaur ere, izatez, ez zen hasieratik hastekoa. Jon Mikel Aramburuk, ordea, min hartu du beroketan, eta Odriozola zelairatu behar izan du prestatzaileak. Nola den futbola, donostiarrak Reala aurretik jartzeko gola egin du 31. minutuan, kontraeraso batean Barrenetxearen erdiraketa bat baliatuta. [articles:2147579] Realak Bartzelonari utzi dio baloi jabetza partida hasieran, atzean sartu da, eta kontraerasoan bere aukerak baliatzen ahalegindu da. Ondo atera zaio jokaldia Franciscori; Bartzelonak baloia izan bai, baina oso arrisku gutxi sortu du, eta, sortu duena, geldikako jokaldietan sortu du. Rashforden erremate bat izan da etxekoen abagunerik argiena, baina ikusgarri erantzun dio Remirok. Partida bikaina egin du Cascantekoak. Ezin izan du ezer egin 43. minutuan, Koundek buruz bakar-bakarrik errematatu duen korner jaurtiketan. Abaguneak bientzat Atsedenaldiaren ostean ireki egin da partida. Horri esker, lehen zatian baino gol aukera gehiago izan dituzte txuri-urdinek, baina asmatu duen taldea Bartzelona izan da. Lesiotik itzuli berria zen Lamine Yamalek, zelaira sartu berritan, jokaldia egin du hegaletik, eta Lewandoskik sartu du 2-1ekoa, buruz. Azken minutuetan bi taldeek izan dituzte gola egiteko aukerak. Realaren argiena, Take Kuboren bat, eta Bartzelonarena, beste behin, Lewandowskiren bat. Biek zutoinean amaitu dute. Punturik ez, baina indartuta itzultzeko moduko norgehiagoka egin du Realak.

«Israel babesten dutenak, armatzen dutenak, finantzatzen dutenak eta harekin negozioak egiten dituztenak genozidioaren konplize dira». Mezu argia helarazi dute gaur, Gasteizen, Palestinarekin Elkartasuna plataformako kideek. Manifestazioa egin dute 13:00etan Andra Mari Zuriaren plazatik abiatuta, Eutsi Palestina! Israel suntsitu! Palestinar erresistentzia aurrera lemapean. Amaierako ekitaldian, nazioarteko erakundeak genozidioari ematen ari diren erantzuna kritikatu dute: «Estatuek ez dute ezer egiten, eta erakundeak eta enpresak konplizeak dira». Bi estatuen konponbidea babesten duten politikarien «adierazpen lotsagarriak» ere deitoratu dituzte: «Gainera, dirudienez, promes epelak eta keinu txikiak txalotu egin beharko genituzke. Berez, botoak lortzeko helburua besterik ez dute. Eta gauza horiek egiten dituzten bitartean, genozidak babesten jarraitzen dute diruz eta armak salduz». Horren aurrean, herritarren jarrera goraipatu dute, eta desobedientzia zibileko ekintzak eta boikotak nabarmendu. Beste zenbait ekimenen artean, gogoan izan dituzte Global Sumud Flotilla eta han diren euskal herritarrak: «Flotillak erakusten duena da estatu genozidaren aurka mobilizazio herritarra eraginkorra dela, haien gorputzak jarriz erresistentzia baketsua planteatzen baitute». Flotilla defendatzeko Europako zenbait herrialdek egin dituzten iragarpenen hipokresia seinalatu dute: «Laguntza militarra bidali nahi badute, bidali dezaketela Gazara eta ez zuriak babestera». Larunbatean Iruñean Gogorarazi dute Israel Gazan duen helburua betetzen ari dela, pasa den astetik lurrez ere erasotzen ari baita Gaza Hiria, hura erabat suntsitzeko helburuarekin. Xedea Palestinako biztanle guztiak hiltzea dela uste dute Palestinarekin Elkartasunako kideek: «Israelgo erregimen koloniala Palestinako biztanle guztiak akabatzeko planarekin aurrera doa. Eta plan hori Palestinako lurralde osoan egiten ari da, bai Gazan, baita Zisjordanian ere». Azkenik, esan dute borrokan jarraituko dutela «erregimen kolonial hori erabat desegin arte», eta dei egin dute datorren larunbatean Iruñean egingo duten manifestazio nazionalean parte hartzera.

Realeko jokalariek besoko beltza eramango dute soinean Bartzelonan jokatuko duten partidan. Gaur hil den Jose Arakistain Arrieta (Azkoitia, Gipuzkoa, 1937-2025) izango dute gogoan, bost denboralditan (1956-1961) talde txuri-urdinaren atezain izandakoa. Gero zazpi sasoi jokatu zituen Real Madrilen (1961-1968), hiru Elxen (1968-1971) eta bat Castellon (1972-1973). Europako Kopa bat, sei Espainiako Liga eta Espainiako Kopa bat ditu irabaziak. [articles:185204] Lagunartean jokatzen hasi, Elgoibarko taldera egin zuen jauzi lehendabizi, eta Realera gero. Donostian ondo aritu izanak bide eman zion ondoren Real Madrilera joateko, eta zurien taldearekin eskuratu zituen garaikur guztiak. Garai hartan jokatu zuen Txileko Munduko Txapelketa, 1962an, Espainiako selekzioaren elastikoa soinean zuela.

Kritikaren, ikusleen eta epaimahaiaren iritziak ez dira beti bat etortzen, baina hala gertatu da aurtengo jaialdian. Sail Ofizialean lehian izandako hamasei filmetatik faboritoen artean ageri zen Alauda Ruiz de Azua zuzendari bilbotarraren Los domingos, eta lan horrek eskuratu du Donostiako 73. Zinemaldiko Urrezko Maskorra; baita Euskal Zinemaren Irizar saria ere. Jose Ramon Soroizek Maspalomas euskarazko lanean egindako interpretazioa ere laudatuenen artean egon da, eta euskal aktorearentzat izan da Interpretazio nagusi onenaren Zilarrezko Maskorra. Biek pozarren altxatu dituzte garaikurrak, Kursaalean egindako sari banaketa ekitaldian. Klausurako moja bilakatu nahi duen 17 urteko neska bat du protagonista Los domingos-ek, eta asmo horrek familia bati nola eragiten dion kontatzen du. Blanca Soroak jokatu du gaztearen rola filmean, eta Patricia Lopez Arnaizek, Nagore Aranburuk eta Miguel Garcesek ere parte hartu dute aktore taldean. Ruiz de Azua esker oneko agertu da jaialdiarekin, «filma bertan estreinatzeko itxaroteagatik eta inoiz jasotako harrerarik politenagatik». Filmaren aurkezpenean azaldu zuen bere helburua izan zela pertsonaia guztiak eta haien ikuspuntuak ulertzen saiatzea, eta ideia horretan egin du azpimarra saria jasotzerakoan ere. «Zinema maite dut beti erakusten didalako beste leku batzuetatik begiratzen». Hori baino lehen ere izan da oholtza gainean, Euskal Zinemaren Irizar Saria ere haren filmari eman baitzion atal horretako epaimahaiak, «gaiak sakontasunez eta modu konplexuan tratatzeagatik, sentsibilitate handiz, eta umorea bistatik kendu gabe gainera». Euskal ekoizpenek ezohiko presentzia izan dute aurten Sail Ofizialean. Ruiz de Azuaren filmarekin batera, euskarazko hiru lan bildu ditu sailak: Jose Mari Goenagaren eta Aitor Arregiren Maspalomas, Asier Altunaren Karmele eta Koldo Almandozen Zeru ahoak —azken biak lehiaz kanpo erakutsi zituzten—. Eta sarietan ere antzeman da, Juan Antonio Bayona zinemagile katalana buru izan duen epaimahai ofizialak hala erabakita. Interpretazioen arloan, antzezpen nagusiaren saria bi aktoreri ex aequo ematea erabaki du epaimahaiak. Zhao Xiaohong izan da lehena oholtzara igotzen, Qin Xiaoyuk zuzendutako Jianyu laide mama filmean egindako lanagatik garaikurra jasotzeko. Haren ondotik igo da Soroiz, eta txalo zaparrada eskaini diote Kursaalen bildutakoek. Jaialdiari eta epaimahaiari eskerrak eman ondotik, zuzendariei zuzendu zaie lehenik. «Milesker Jose Mari hain gidoi zoragarria idazteagatik, eta bioi, nitaz gogoratzeagatik eta Bixente pertsonaia aurrera ateratzen laguntzeagatik». Lantalde osoarekin ere oso eskertuta agertu da. «50 urte eman ditut mundutxo honetan, eta Maspalomas izan da inork eman didan saririk handiena. Maite zaituztet, milesker!». Eta familiari eskerrak eman ondotik, Legorretako bere sorterriari ere eskaini dio saria. Palestinan Israel egiten ari den genozidioaren aurkako mezua oso presente egon da Donostiako 73. Zinemaldian. Alfonbra gorriaren aurretik igaro dira protestak, eta jaialdiak iraun bitartean fokuen argipean izan diren askok altxatu dute ahotsa sarraskia geldiarazteko eskatzeko. Hala egin dute saria jasotzera oholtzara igotako hainbatek ere, soinean Genozidioa Stop zioen ikurra erakutsiz. Eta hitzez ere egin dute aldarri hori bai Ruiz de Azuak bai Soroizek ere. Baita Jose Luis Guerin zinemagile katalanak ere, Epaimahaiaren Sari Berezia jasotzerakoan. 2001. urtean, En construcción filmagatik sari bera eraman zuen zinemagileak, eta Historias del buen valle dokumentalagatik eman diote orain. Filmeko protagonista diren Bartzelonako Vallbona auzoko bizilagunei eskaini die saria. Zuzendaririk onenaren Zilarrezko Maskorra Joachim Lafosse zinemagile belgikarrari eman diote, Six jours ce printemps-là filmagatik. Eta gidoi onenaren garaikurra ere harentzat izan da —Chloe Duponchelle eta Paul Ismaelekin partekatuta—. Taldeko aktorerik onenaren saria, berriz, Camila Plaate antzezleari eman diote, Dolores Fonziren Belén filmean egindako interpretazioagatik. Eta argazki onenaren garaikurra Pau Estevek irabazi du, Alberto Rodriguezek zuzendutako Los tigres filmean egindako lanagatik. Bayonarekin batera, epaile lanetan aritu dira Laura Carreira eta Gia Coppola zinemagileak, eta Zhou Dongyu, Lali Esposito, Mark Strong eta Anne-Dominique Toussaint aktoreak. Beste sailetako sariak Ofizialez bestelako sariak ere banatu dituzte ekitaldian. Los domingos saritzeaz gain, Marta Medinaren eta Enrique Lopez Lavigneren El último arrebato-ri aipamen berezia eman diote Euskal Zinemaren Irizar sariko epaileek. Zuzendari Berriak ataleko irabazlea Emilie Thalund danimarkarraren Vaegtloes filma izan da. Baina euskarazko lan batek epaimahaiaren aipamen berezia ere eraman du: Irati Gorostidiren Aro berria filmak, hain zuzen. Zabaltegi-Tabakalera saria, berriz, Lucile Hadzihalilovicen La tour de glace filmak jaso du. Horizontes Latinos ataleko aitortza nagusia Simon Mesa Sotoren Un poeta filmak eraman du. Bi aipamen berezi ere banatu dituzte: Ana Cristina Barraganen La hiedra-rentzat, eta Daniel Hendlerren Un cabo suelto-rentzat. Perlak sailean, berriz, publikoak erabakitzen du zein film saritu, eta Kaouther Ben Hania zinemagile tunisiarraren The Voice of Hind Rajab lanarentzat izan da aitortza. 6 urteko neskato palestinar baten eta haren senideen hilketa kontatzen du lanak, eta zirrara eragin zuen Viktoria Eugenia antzokian joan den asteazkeneko emanaldian bildutako ikusleengan. Atal berean, Mailys Valladeren eta Liane-Cho Hanen Amélie et la métaphysique des tubes izendatu dute Europako ekoizpen onena. Sariak Film onena: Los domingos (Alauda Ruiz de Azua). Zuzendaririk onena: Joachim Lafosse (Six jours ce printemps-là). Epaimahaiaren Sari Berezia: Historias del buen valle (Jose Luis Guerin). Aktorerik onena: Jose Ramon Soroiz (Maspalomas) eta Zhao Xiaohong (Jianyu laide mama). Taldeko aktorerik onena: Camila Plaate (Belén). Gidoirik onena: Joachim Lafosse, Chloe Duponchelle eta Paul Ismael (Six jours ce printemps-là). Argazkirik onena: Pau Esteve (Los tigres). Zuzendari Berriak saria: Vaegtloes (Emilie Thalund). Zabaltegi-Tabakalera saria: La tour de glace (Lucile Hadzihalilovic). Horizontes Latinos saria: Un poeta (Simon Mesa Soto). Otra mirada saria: Las corrientes (Milagros Mumenthaler). Culinary Zinema: Mam (Nan Feix). Irizar saria: Los domingos (Alauda Ruiz de Azua). Donostia Hiria Publikoaren saria: The Voice of Hind Rajab (Kaouther Ben Hania). Donostia Hiria Publikoaren saria Europako film onenari: Amélie et la métaphysique des tubes (Mailys Vallade).

Donostiako Zinemaldian aurreneko aldiz irabazi du aktore onenaren Zilarrezko Maskorra euskaraz aritutako aktore batek, Jose Ramon Soroiz Pinpix-ek. Zazpi hamarraldi behar izan ditu gure zinema ospakizun handienak euskarazko ahots bat saritzeko, eta munduari gure talentuaren berri emateko. Zerbait ari da gertatzen euskal zineman, nabarmena da, eta Donostiako Zinemaldiak ondo kanalizatu du iraultza hau aurten. Soroizek berak atzo saria jasotzean aitortu zuen, Bixenteren papera jokatzen ari zenean, bere buruari kuraia emateko, esaten omen zuela: «Ezin dek atzera egin, protagonista haiz!». Hark bezala, euskarazko zinemak ezin du atzera pausorik egin, eta aurten bai, osasun handiko sintomak eman ditu. Ez Maspalomas-engatik bakarrik, baita ere beste euskarazko film ugari ederri esker: Irati Gorostidiren Aro berria-gatik, Sara Fantovaren Jone, batzuetan-engatik, edota Oier Plaza gernikarraren Popel film bikainagatik, adibidez. Hiru izen txiki dira oraindik, denborarekin handituko direnak. Film onenaren Urrezko Maskorrak ez du inor harritu, eta mundu guztia poztu duela esango nuke. Ez dugu erraz ahaztuko film honen amaieran entzuten den «Zugatik otoitz egingo dut» esaldia. Kolpe gogor eta gogoangarri bat da, potentzia ezohikoa duena, zinema ulertzeko manera baten isla eskaintzen diguna. Bai, oso ona da Los domingos filma, eta oso ona da Alauda Ruiz de Azua. Beste gauza bat da ea zinema hau guretzako zer ote den zehazki, euskaldun eta euskaltzale garen aldetik. Zinez asetzen ote dituen gure (goi) asmoak. Aurtengo Zinemaldiko unerik ederrena Jose Ramon Soroiz eta Kandido Uranga ohean goilaratxoarena eginez ikustea izan dela esan nuen hemen lehengoan. Ez zen irudia bakarrik. Esanahi historiko bat zeukan eszenak, estetikoa ez ezik, morala, politikoa eta ideologikoa. Gainerako palmaresari buruz ez daukat aparteko ezer esateko. Beti bezala, sari egokiak egon dira, eta beste batzuk ezegokiak. Nork bere iritzia dauka, eta ezin da horren kontra ezer egin. Poztu nau Jose Luis Guerini eman dioten sariak, film dokumental ederra da Historias de buen valle. Eta poztu nau baita ere senarra (pantailan ez ezik, bizitza errealean) hil zuen Zhao Xiaohong txinatarrari eman dioten sariak ere: bai, erredentzioa posible da.

Athleticek irabazi egin zituen Ligako lehen hiru partidak. Baina ordutik ezin izan du garaipenik lortu. Liga eta Txapeldunen Liga kontuan hartuta, jokatu dituen azken bost partidetatik lau galdu ditu, eta bat berdindu egin du.Gaur esku hutsik amaitu du Vila-realen zelaian: 1-0. Lehen zati oso ona jokatu dute zuri-gorriek, eta aukerak izan dituzte aurretik jartzeko. Baina beste behin ez dute asmatu aurkariaren ate aurrean, eta ordaindu egin dute. Bigarren zatian hobea izan da Vila-real, eta izan dituen abaguneetako batean Moleirok gola sartu du. Athletici agortzen joan zaio indarra, eta ezin izan du emaitza irauli. Neurketak Valentziaren zelaian jokatu zuenaren antzeko gidoia izan du. Valverdek Laporteren eta Vivianen alde egin du erdiko atzelari postuan aritzeko. Paredes geratu da aulkian. Eskuin hegalean Iñigo Lekuek jokatu du Aresoren tokian, Nico Williamsenean Unai Gomezek, eta Berenguerrenean Guruzetak. Hasieran Vila-real izan da nagusi. Ondo egin dio presioa Athletici, zuzen jokatu du, eta hegaletatik saiatu da min egiten talde zuri-gorriari. Etxekoek bosgarren minutuan izan dute aurretik jartzeko lehen aukera. Argia izan da abagunea, gainera. Thomas Partyk erremate ona egin du area barruan; Unai Simonek ondo gelditu dio, eta aldaratzea Peperi iritsi zaio. Ez zuen ia errematea egiteko aukerarik, baina lortu du, eta baloia langara joan da. Minutu horietan Marcelino Garcia Toralek zuzentzen duen taldeak izan du jokoaren ekimena. Baina pixkanaka Athleticen jokoak hobera egin du. Vila-realek baloia zuenean ondo egin dio presioa, eta baloi gehiago berreskuratu ditu etxekoen zelai zatian. Horri esker bizi atera ahal izan du erasora. Minutu onak jokatu ditu Athleticek, behetik gora egin du, eta neurketa parekatzen joan da. Hala, zuri-gorriak aurretik jartzear egon dira 17. minutuan. Jauregizarrek falta bat atera du, eta Luiz Juniorrek gelditu ona egin da. Aldaratzea Sancetek jaso du, baina bitan ez du asmatu; ezta Ruiz de Galarretan hirugarrenean. Hurrengo jokaldian etorri da etxekoen erantzuna: Unai Simonek gelditu ona egin dio Peperi. Hain zuzen ere, aurrelaria izan da lehen zati horretan zuri-gorriei buruhauste gehien eman dien jokalaria. Etengabe saiatu da Laporteren bizkarrera jokatzen, eta alde horretatik zuloak topatzen. Erdiko atzelaria erritmoa hartzen ari da oraindik, eta nabaritu da. Entretenigarria izan da neurketa minutu horietan, eta bizia. Bi taldeak saiatu dira erasora eta zuzen jokatzen. Azken neurketetan baino itxura askoz hobea eman du Athleticek, eta ausart jokatu du. Vila-realek baloia ateratzerakoan izan dituen zalantzak baliatzen ahalegindu da Valverdek zuzentzen duen taldea. Gauza bat faltatu izan zaio lehen zati horretan egindako lan bikaina biribiltzeko: gola sartzea. Guruzuetak bi aukera garbi izan ditu 27. eta 39. minutuetan. Lehenbizikoan erremate ona egin du, baina Junior Luizek kornerrera bidali du baloia; bigarrenean kanpora joan zaio errematea. Vila-realek izan du berea. Pepek erdiraketa bikaina egin du, eta Mikautadze bakarrik geratu da Unai Simonen aurrean. Errematatu egin du, baina atezainak kornerrera bidali du baloia. Azken txanpan ere berdin jarraitu du Athleticek, ausart jokatuz. Baina azkenerako 0-0 amaitu da aurreneko zatia. Moleiroren gola Bigarren zatiaren hasiera parekatua izan da. Baina pixkanaka Athleticek indarra galdu du. Vila-realek aurrerapauso bat eman du, eta minutu gehiago jokatu ditu zuri-gorrien zelaian. Gainera, Athletici kostatu egin zaio jokaldiak jostea. Hala, berehala iritsi dira etxekoen aukerak. Pepek, Marinek eta Guayek izan dituzte argienak. Kasu batzuetan ez dute asmatu, eta besteetan Unai Simonek gelditu onak egin ditu. Gainera, jokaldiren batean Laportek atera du baloia; izan da, zutoina miazkatu duen bat ere. Zelai erdia indartzeko Valverdek Rego zelairatu du Vesgaren tokian aritzeko. Baina aldaketa erabakigarria Marcelinok egin du, Moleiro zelairatu duenean. Hark are zentzu handiagoa eman dio Vila-realen jokoari; gainera, 77. minutuan gola sartu du. Vivianek indar gutxirekin aldendu baloi bat, erdilariak jaso du, eta ezustean harrapatu du Unai Simon. Athleticek 13 minutu zituen berdinketa lortzeko, baina ez du lortu. Ez du aparte izan berdinketa, Regok langara bidali baitu lehen ukituan egin duen erremate bat, 83 minutuan. Ahaleginean jarraitu dute zuri-gorriek, baina indar gutxirekin, nekea antzeman baitute lehen zatian egindako ahalegin fisiko handia eta gero. Hala, 1-0 amaitu da partida. Athleticek asteazkenean izango du hurrengo neurketa, Dortmunden. Txapeldunen Ligako bigarren jardunaldiko partida izango da. Vila-real-Athletic Villa-real: Junior Luiz; Mouriño, Rafa Marin, Renato Veiga, Cardona; Ilias Akhomach (Buchanan, 46. min), Thomas Partey (Parejo, 71. min.), Gueye, Solomon (Moleiro, 71. min.), Pépe (Pedraza, 89. min.) eta Mikautadze (Tani Oluwaseyi, 71, min.). Athletic: Unai Simon; Lekue, Vivian, Laporte, Yuri; Ruiz de Galarreta, Vesga (Rego, min. 73. min.), Jauregizar, Iñaki Williams (Sannadi, 73. min), Sancet, Unai Gomez (Robert Navarro, min. 58. min.) y Guruzeta (Areso, 66. min.). Golak: 1-0: Moleirok (76. min.).

Munduko Trail Txapelketak egiten ari dira egunotan Canfrancen (Huesca, Espainia), eta, gaur, Sara Alonso (Donostia, 1999) bigarren izan da Short Trail proban (44,4 kilometro eta 3.400 metroko goranzko desnibela). Munduko txapeldunorde, beraz. Uztailaren 13an Katalunian entrenatzen ari zela behi batek eraso egin zion, eta bazirudien denboraldia hantxe amaituko zela beretzat, baina korrikalari donostiarra indartsu itzuli da denboraldiaren azken txanpan: abuztuaren 28an bosgarren izan zen Chamonixeko OCC lasterketan (61 km, 3.400 m+), eta gaur bigarren izan da Munduko Trail Txapelketan, Tove Alexandersson suediarraren atzetik. Lehen aldiz hartu du parte Alonsok munduko trail txapelketan. Alonso denboraldi bikaina egiten ari da: Golden Trail World Serieseko zirkuituan bi probatan izan da garaile, Japoniako Kobe lasterketan eta Zegama-Aizkorri mendi maratoian, eta uneotan bigarren da GTWSeko sailkapen nagusian, Madalina Florea errumaniarraren atzetik hamar puntu eskasera. Final handia Italiako Trentino eskualdean jokatuko da, urriaren 10etik 12ra. Golden Trail World Serieseko probez gain, Canfranceko Munduko Txapelketa zen Sara Alonsoren denboraldiko helburu nagusia, eta ondo baino hobeto betetzen ari da bere helburuak. «Ametsa bete dut» Pozarren zen Alonso helmugan: «Lasterketaren aurretik esaten nuen zortzi aurrenekoen artean sailkatuta pozik izango nintzela, bost aurrenekoetan sailkatuta oso pozik, eta podiuma ametsa izango zela. Beraz, ametsa bete dut. Candanchuko anoa gunean, bi minuturen barruan igaro gara bigarrenetik bosgarrenera bitarte geunden guztiok, eta hortik aurrera indartsu joan naiz, eta orpoz orpo ibili gara Naomi Lang eta biok. Oso ondo ezagutzen dugu elkar; bera oso ona da jaisten, eta, azken igoeran, barruan nuen guztia eman dut tartea ateratzeko, eta jendeak ere airean eraman nau. Sei orduko lasterketa batean denetarik pasatu daiteke, eta munduko txapeldunorde izatea izugarria da». Gizonezkoetan hiru aurrenekoak: Manuel Merillas bigarrena, Frederic Tranchand txapelduna eta Andreu Blanes hirugarrena. JOSEMI MUÑOZ / EFE Canfrancen, Tove Alexandersson oso-oso nagusi izan da proba osoan, eta bost ordu eskasean helmugaratu da (5.02.28). Alexanderssonek ondo baino hobeto ezagutzen zuen ibilbidea, Canfranc-Canfranc proba klasikoaren ibilbide bera baitzen, eta irailaren hasieran bera izan zen garaile lasterketa horretan ere. Neska eta mutil, partaide guztiak kontuan hartuta, hamazazpigarren izan da Alexandersson. Sara Alonso 33 minutu eta 53 segundora helmugaratu da (5.38.15), bigarren, eta Naomi Lang britainiarra izan da hirugarren, Sara Alonsorengandik 38 segundora. Malen Osa ere ilusioz zen Pirinioetako lasterketarako, baina oñatiarra erori egin da La Moleta mendiko jaitsieran, eta proba bertan behera utzi beharrean izan da. Oihana Kortazar, berriz, 48. izan da. Tranchard, Merillas eta Blanes Gizonezkoetan, Frederic Tranchand frantziarra izan da munduko txapeldun (4.42.10), Manuel Merillas espainiarraren eta Andreu Blanes valentziarraren aurretik. Tranchand La Moleta mendiko jaitsieran aurreratu zaie lehiakideei, eta lasterketaren buruari eutsi dio amaieraraino. Sailkapen eguneratuak Canfranceko Munduko Txapelketako web orrian jarri dituzte.